In een omgeving waar minder geconcurreerd, meer gefaciliteerd en transpanter gewerkt wordt, ontstaat meer ruimte voor innovatie. Dat meent Lex van der Poel van Dual Inventive. “Defocus moet in ons mooie spoorsysteem op beheer liggen, niet op eigenaarschap.”
Hoe zorg je voor een uitdagende omgeving die aanspoort tot innovatie?
“De railsector is op dit moment competitief vormgegeven. Het spoorsysteem is opgedeeld en verschillende aannemers zijn gecontracteerd volgens het model, Prestatie Gericht Onderhoud (PGO). Dit is destijds bedoeld om innovatie aan te jagen, maar omdat de contractduur in veel gevallen relatief kort is, wordt het aannemers moeilijk gemaakt investeringen in innovaties te doen die terug te verdienen zijn. Daarbij komt dat er vaak bij het aflopen van het contract om de drie of vijf jaar tevens een wisseling is van de contracthouder. Ik zie dit als een sterk blokkerende factor om te innoveren. Met de spoorbeheerder in een meer faciliterende rol, waarin gestuurd wordt op functionele verbeteringen, is er meer ruimte voor het nastreven van een gemeenschappelijk belang: dat van de reiziger.”
Wat is het belang van transparantie?
“Transparante wetgeving en interne bedrijfsvoering zijn essentieel. Schep als spoorbeheerder duidelijkheid, creëer een heldere agenda, maak als faciliterende organisatie een roadmap en deel die met andere bedrijven. Daarmee kunnen zij hun risico’s inschatten en managen. Het is dus belangrijk dat op voorhand duidelijk is welke ambities er liggen, zodat partijen weten op welke ontwikkelingen zij moeten inzetten. Onzekere factoren zorgen er al gauw voor dat een partij een andere plek of markt gaat opzoeken om een idee uit te voeren. Naast de technologische ontwikkelingen kost implementatie namelijk ook tijd, geld en energie. Als je elders twee keer zoveel ruimte hebt om je ROI terug te pakken, is de keuze soms snel gemaakt.”
Elders?
“Het loont om eens buiten de landsgrenzen te kijken, waar eenvoudiger in het belang van de gehele keten kan worden gewerkt door de opzet van het spoorsysteem. Er zijn dus geen verschillende aannemers die aan het onderhoud van het spoor werken, waardoor het belang van de hele keten vanuit een gemeenschappelijk doel kan worden nagestreefd. Er is geen competitie aan de operationele kant, waardoor subsidies ook gemakkelijker te verdelen zijn. Kijk bijvoorbeeld naar de Franse spoorbeheerder SNCF. Dat lukt in ons land niet. We hebben het onszelf op sommige fronten erg moeilijk gemaakt. Ook door de spoorcapaciteit vanaf het begin van het jaar te verdelen en vast te leggen is het belang van het creëren van meer spoorcapaciteit, door slimmer en flexibeler te werken, naar de achtergrond geraakt, terwijl deze extra capaciteit direct waarde vertegenwoordigt. Zo zou een extra trein kunnen rijden. We moeten toe naar een toekomst waarin het binnen het spoorbeheer meer draait om anticiperend faciliteren en minder om eigenaarschap.” Jullie onderstrepen bovendien het belang van het Internet of things. “Ja, dit beschrijven wij als het allesomvattende Ubiquitos Rail.
Alle partijen en systemen in de keten moeten overal en altijd met elkaar in verbinding kunnen staan. In een IoT-omgeving worden implementatiesnelheden vele malen hoger. Daarom hebben wij het platform MTinfo 3000 ontwikkeld. Onderdeel daarvan is bijvoorbeeld een kastje dat in het spoor kan worden bevestigd en vanuit daar continu monitort. Via een gesloten netwerk kan een monteur die gegevens 24/7 opvragen op zijn smartphone en hij kan ook op afstand het spoor blokkeren. Op deze manier kan hij veilig het spoor op en wordt de capaciteit en flexibiliteit vergroot. Er hoeft namelijk niemand meer te patrouilleren langs het spoor. De spoorsector wordt steeds slimmer, en dit is nog maar een fractie van de mogelijkheden. Onze boodschap: omarm technologische ontwikkelingen en faciliteer partijen die met innovatieve ideeën de sector een stap hogerop kunnen brengen.”
