Vaak wordt vanuit een technisch oogpunt gezocht naar oplossingen voor het mobiliteitsvraagstuk. Ongeacht de technische mogelijkheden, is de mens uiteindelijk de beslissende factor, betoogt Chrétienne Hoek, CEO van BNV Mobility. “De reiziger bepaalt of hij een bepaalde techniek wil gebruiken. Door mensen te informeren en innovatieve diensten te ontwikkelen, kunnen gedragsveranderingen daadwerkelijk worden bereikt.”
Wat zijn momenteel de grootste uitdagingen op het gebied van mobiliteit in Nederland?
“Als je kijkt naar mobiliteit in functionele zin, dus je van A naar B verplaatsen, dan schort het daaraan. De bereikbaarheid van steden staat, vooral tijdens de spits, ernstig onder druk en dat brengt allerlei problemen met zich mee. In Nederland wordt op verschillende vlakken onderzocht wat daaraan gedaan kan worden want alleen meer asfalt is geen oplossing. Er moet gekeken worden naar het hele spectrum, dus naar automobilisten maar ook openbaar vervoer en minder traditioneel bijvoorbeeld, deelfietssystemen en vervoer over water. De andere ultieme uitdaging van dit moment is het gedrag van mensen veranderen.”
Waarom ligt de focus op de reiziger als veranderaar en mogelijke oplosser van de problemen?
“Omdat de reiziger de uiteindelijke keuze maakt tot verandering. Vaak wordt gekeken naar de rol van de werkgever bij mobiliteitsvraagstukken. Het helpt uiteraard wanneer die zich flexibel opstelt of andere vormen van mobiliteit ondersteunt, maar uiteindelijk gaat het om de individuele keuzes van de reiziger. Die keuzes zijn er altijd. Vaak ontbreekt het mensen aan volledige informatie over de mogelijkheden. Zij hebben allerlei redenen om hun gedrag niet aan te passen. De kunst is dus om mensen te prikkelen het anders te doen. Dat hoeft niet per se om idealistische beweegredenen te gaan. Vaak is een alternatieve manier van reizen goedkoper of sneller, maar weten mensen dat niet. Dat inzichtelijk maken is belangrijk, overigens ook richting werkgevers.”
Wat zijn de belangrijkste ontwikkelingen in het mobiliteitsvraagstuk?
“Als ik kijk naar gedragsbeïnvloedingprojecten dan is voorheen veel gebruik gemaakt van het belonen van de gewenste gedragsverandering, bijvoorbeeld bij spits mijdprojecten. Als die beloning, de extrinsieke motivatie, wegvalt, blijkt na een jaar de helft van de deelnemers terug in het oude patroon te vallen. Het is dus zaak meer te kijken naar intrinsieke motivatie. Daarnaast wordt mobility as a service (MaaS) steeds belangrijker, waarbij de reiziger meer vrijheid heeft om te kiezen hoe gereisd wordt. Hierbij is het noodzakelijk dat dit van deur-tot-deur oplossingen zijn. Als je met het ov reist, kan the last mile een probleem zijn; deelfietsen of shuttlebussen kunnen een oplossing zijn voor plekken waar geen ov komt, zoals bedrijventerreinen. De auto laten staan moet geen gedoe zijn. Een vervolgstap hierin kan zijn dat ‘mobiliteit’ als bundel wordt aangeboden, waar binnen reizigers van allerlei verschillende mobiliteitsvormen gebruik kunnen maken tegen een vaste prijs, zoals onlangs gelanceerd is in Helsinki.”
Wordt zoiets ook in Nederland ontwikkeld?
“Zeker, wij zijn bezig met een app die alle mogelijke vervoersmiddelen zichtbaar maakt voor de reiziger en aansluit bij diens voorkeuren om vooral snel, zo voordelig mogelijk of duurzaam te reizen. Naast de traditionele ov-aanbieders zijn ook lokale initiatieven hierin zichtbaar, zoals deelauto- of deelfietssystemen. Deze laatsten kunnen dan ook direct gereserveerd en na gebruik betaald worden. De app is ook het middel waarmee je toegang krijgt tot de fiets, je opent hiermee eenvoudig het slot. We moeten goed onderzoeken hoe we mensenkunnen verleiden de auto wat vaker te laten staan en over te stappen naar alternatieven. Hierbij is het noodzakelijk dat de achterliggende techniek van de app werkt en betrouwbaar is. Dat is essentieel voor het stimuleren van het maken van andere keuzes.”
