‘Wie eerder wil stoppen met werken moet zélf financieel vooruitkijken’

Nederlanders worden steeds ouder. En de kosten van het pensioen nemen toe. Daarom gaat de AOW-leeftijd omhoog en past de overheid de regels voor pensioenopbouw aan. Het kabinet werkt aan een toekomstbestendig pensioenstelsel. Hoe dit er precies uit komt te zien, is nog niet bekend. Wel is duidelijk dat het huidige pensioenstelsel onvoldoende aansluit op de huidige ontwikkelingen, onder meer in de arbeidsmarkt, zegt Folkert Pama, directeur sales & klantbediening bij a.s.r. “De verwachting is dat het pensioenstelsel, vergeleken met het huidige systeem, zal versoberen en meer zal zijn gericht op individualisering. Het stelsel komt uit een tijd dat het eerder regel dan uitzondering was dat mensen veertig jaar bij dezelfde baas werkten. Tegenwoordig is dat precies andersom. Wie nu vier decennia bij hetzelfde bedrijf werkt behoort tot de uitzonderingen.”

Wat betekent de verandering voor een werknemer?

“De introductie van premieovereenkomsten zorgde er al voor dat een werknemer meer te zeggen kreeg over de eigen pensioenopbouw. De verwachting is dat een verandering in het pensioenstelsel nog meer verantwoordelijkheid bij het individu legt. Daarmee komt er ook meer risico bij het individu te liggen. Dit betekent enerzijds nog meer bewuste keuzes maken voor je pensioen. Een vraag die velen bezighoudt gaat over de financiële mogelijkheden om (gedeeltelijk) eerder te stoppen met werken. Hierbij geldt dat je meer keuzes hebt, als je hier al vroeg in je werkzame leven over nadenkt en actie onderneemt. Te vaak worden beslissingen die als complex gezien worden doorgeschoven naar de toekomst. Daardoor is er te weinig tijd om voldoende middelen op te bouwen en ben je feitelijk gedwongen om tot je AOW-leeftijd door te werken.”

En anderzijds?

”Inspelen op een langer werkzaam (vitaal) arbeidsleven als gevolg van een hogere pensioenleeftijd. We hebben het dan over duurzame inzetbaarheid als onderdeel van de pensioenregeling, waarbij je je levenslang blijft ontwikkelen. Bijvoorbeeld door het regelmatig volgen van opleidingen of door je om te scholen naar een minder fysiek beroep. Ook vanuit het oogpunt van de werkgever zal employability steeds vaker gestimuleerd worden. Zo kun je een evenwichtige samenstelling en inzet van medewerkers in het bedrijf combineren met een hoge medewerkerstevredenheid.”

“Exact. Tegelijkertijd beweegt pensioen steeds meer toe naar financiële planning, waarbij het niet meer los wordt gezien van alle andere potjes die je hebt, zoals spaargeld, beleggingen of een eigen huis.”

Is men zich hiervan bewust?

“Ik denk dat ‘de Nederlander’ weet dat het pensioenstelsel verandert. Wat dat voor je persoonlijke situatie betekent, is de volgende stap. Waar het om gaat is inzicht en bewustwording. Het inzicht dat je er 30 tot 40 procent op achteruit kan gaan wanneer je van het werkende leven naar het pensioenleven gaat. En het besef dat je nu al zelf maatregelen moet nemen met het oog op je financiële toekomst.”

Dan moet je naast ﬁnanciële ruimte wel beschikken over de nodige ﬁnanciële zelfredzaamheid. Dat laatste is een kwaliteit die lang niet iedereen in huis heeft…

“Mensen hebben baat bij een integrale benadering van hun financiële situatie door onafhankelijke adviseurs. Nu de overheid steeds meer zelfredzaamheid van de burger verlangt op het gebied van pensioen, zorgkosten en loopbaanonderbreking is zo’n financieel totaalplaatje meer dan ooit van belang. Dat nog niet iedereen ermee bezig is, heeft vooral te maken met het feit dat mensen van nature moeite hebben met ver vooruit plannen. Onderzoek leert dat één op de vijf Nederlanders op financieel gebied verder dan tien jaar vooruit kijkt en dat we pas op zoek gaan naar advies als er een concrete aanleiding is. Als we een huis willen kopen is er een hypotheek nodig. Is er een kind op komst, dan komt het belang van een overlijdensrisicoverzekering in beeld. Life events vormen vaak de prikkel om in beweging te komen.” “Waar het om gaat zijn opties met een evenwichtige verhouding tussen de kans op het behalen van rendement uit beleggingen en de risico’s die hierbij een rol spelen. Opties die passen bij je persoonlijke situatie.”

Hoe kun je ﬁnanciële planning en ﬁnanciële zelfredzaamheid stimuleren?

“Alles begint met het creëren van pensioenbewustzijn. Dat mensen weten dat zij zelf de verantwoordelijkheid dragen voor hun persoonlijke financiële plaatje van morgen. Eén van de mogelijkheden om planning en zelfredzaamheid te stimuleren is het presenteren van een voorgeselecteerd aanbod van opties waaruit gekozen kan worden. Ik zeg bewust ‘voorgeselecteerd’, want in te veel keuzevrijheid schuilt het gevaar dat er foutieve keuzes worden gemaakt. Waar het om gaat zijn opties met een evenwichtige verhouding tussen de kans op het behalen van rendement uit beleggingen en de risico’s die hierbij een rol spelen. Opties die passen bij je persoonlijke situatie. Uit dit aanbod kun je dan op basis van je persoonlijke voorkeur en pensioenambitie een keuze maken.”

Op welke manier zijn jullie mensen behulpzaam?

“a.s.r. helpt bij het maken van keuzes door tools beschikbaar te stellen. Een voorbeeld is de Pensioenverkenner, waarmee je inzicht krijgt in wat je later hebt, wat je later wilt en hoe je situatie nu is. Met deze tool kun je ook switchen naar een ander beleggingsprofiel of kiezen voor een omzetting van het belegd kapitaal in een gegarandeerde pensioenuitkering. Ook zie je wat het betekent om extra pensioen in te leggen in je pensioenpot. En we helpen met doelgroepgerichte content, onder meer op Ikdenkvooruit.nl, waarmee we aandacht vragen voor de belangrijke momenten in je leven en wat die betekenen voor de financiële toekomst van jezelf en je naasten.”

Wat is Ikdenkvooruit.nl?

“Dat is een platform dat we hebben ontwikkeld voor vrouwen tussen de 35 en 55 jaar. Uit onderzoek komt naar voren dat zij financieel meer risico lopen, vooral als ze er plotseling alleen voor komen te staan. Ook hier willen we mensen helpen door te werken aan bewustwording en inzicht. Met dit platform maken we vrouwen bewust van hun financiële situatie én hun mogelijkheden die positief te beïnvloeden. Ikdenkvooruit.nl biedt vertrouwen en herkenning, praktische hulp, doorverwijzing naar experts en vooral authentieke verhalen over vrouwen die, na een scheiding, arbeidsongeschiktheid of het overlijden van hun partner, worden geconfronteerd met een financiële situatie waarop ze niet óf juist wel waren voorbereid. Deze aanpak onderscheidt zich van pensioencommunicatie zoals mensen gewend zijn: formeel, gericht op ratio en complex. Wij laten zien dat het ook anders kan. Heldere taal is een belangrijk hulpmiddel om het pensioenbewustzijn te vergroten. Het gaat erom dat iemand begrijpt wat de consequenties zijn van iets doen of iets nalaten. Op basis van dát inzicht kan iemand vervolgens gemotiveerd een keuze maken. Eerder stoppen met werken is dan misschien wel haalbaar.”