Optimalisaties binnen de spoorsector worden nu vaak doorgevoerd binnen individuele projecten. De reiziger is er echter bij gebaat wanneer de markt ook buiten deze projectgrenzen kijkt en het hele spoorsysteem als uitgangspunt neemt. Hierin ligt voor zowel de spoorbeheerder als de markt een interessante uitdaging, vertellen Joost Sanders en Carlita Vis van Royal HaskoningDHV.
Waarom is grensoverschrijdend denken zo belangrijk?
Sanders: “Omdat het belang van de reiziger voorop staat. De reiziger heeft niets aan veranderingen die op zichzelf staan, maar is er juist bij gebaat wanneer de markt gaat innoveren door het hele spoornetwerk heen. De ontwikkeling van een nieuw station is bijvoorbeeld een positieve verandering, maar uiteindelijk draait het voor de reiziger om de hele reis en de betrouwbaarheid daarvan. Het is de taak van alle partijen die aan het spoor werken om bij elke beslissing af te wegen wat deze voor gevolgen heeft voor het hele systeem en wat de reiziger daaraan heeft. Zo moet je misschien in Amsterdam van de ontwerprichtlijnen afwijken, omdat dat in Amersfoort voordeel oplevert.”
Waardoor wordt dat op dit moment bemoeilijkt?
Vis: “Samenwerken in de keten om innovaties te ontwikkelen is op dit moment vaak lastig. Het spoornetwerk betreft een traditionele sector waarin het denken in kansen, met name door oude cultuuraspecten, wordt belemmerd. Zo dragen marktpartijen bij het ondertekenen van een contract de auteursrechten van hun ideeën af aan de spoorbeheerder. Dat belemmert innovatie. Een goed idee heeft voorinvesteringen nodig, maar waarom zou je die als bedrijf doen als je het idee maar één keer kunt aanbieden? Het format is begrijpelijk: wanneer alleen met publiek geld van de spoorbeheerder wordt geïnnoveerd, moet deze ook aanspraak kunnen maken op de auteursrechten. Een tussenvorm, waarbij bijvoorbeeld slechts het eerste recht op de licentie wordt uitgegeven, zou de markt meer stimuleren om vernieuwend te denken en te handelen.”
Wat kunnen marktpartijen zelf doen?
Sanders: “Natuurlijk blijft de opdrachtgever altijd sturend in de keten, maar diverse ketenpartners in de markt kunnen elkaar wel meer aanvullen. Veiligheid en dienstverlening staan bovenaan, maar dat mag de markt niet belemmeren om innovatief te zijn. ” Vis: “Het blijft op dit moment nog lastig om een briljant idee te pitchen aan een vergadertafel waaraan ook de concurrent zit. Er moet dus een oplossing komen voor dat spanningsveld. Tegelijkertijd is het belangrijk dat bij iedere partij het besef aanwezig is dat de branche er in alle opzichten bij gebaat is gezamenlijk aan een betrouwbaar spoor te werken. Dat begint met elkaar begrijpen en het creëren van ruimte om kansen en ideeën te kunnen uiten en met elkaar te delen.”
Wat kunnen jullie in de sector betekenen?
Sanders: “Als spil tussen de vele partijen in de markt en met de uitgebreide expertise die wij in huis hebben, zijn we een goede partner in het zoeken naar die kansen en ideeën. Kies niet alleen voor zekerheden, maar bekijk het gehele netwerk en bestudeer waar de mogelijkheden liggen: dat is wat we willen uitdragen. Met onze kennis van zowel (real-time) reizigersstromen als infrastructuur is dat precies waar wij van dienst kunnen zijn. We nemen het hele netwerk mee bij het denken in oplossingen. Wat de reiziger zich vaak niet realiseert, is dat aan het spoorsysteem talloze simulaties en analyses ten grondslag liggen. Er zit een enorme intelligentie achter die continu werkt aan de betrouwbaarheid van het spoor. Uiteindelijk hebben alle partijen elkaar nodig om het ultieme doel te kunnen bereiken: de tevreden reiziger. Het belang van de reiziger staat altijd voorop.”
Meer informatie: joost.sanders@rhdhv.com
