Hoe de stad van de toekomst eruitziet blijft gissen, maar zeker is dat mobiliteit een belangrijke rol speelt en data en technologie een hoofdrol. “De dynamiek in de stad groeit en dat biedt grote uitdagingen voor ons vakgebied”, aldus Rob Althuisius, afdelingshoofd mobiliteit bij ingenieursadviesbureau Sweco.
Wat zijn de effecten van de toenemende urbanisatie op mobiliteit?
“De groei van de stad stelt nieuwe eisen aan ons stedelijk mobiliteitssysteem. Er zijn weinig mogelijkheden voor uitbreiding van het wegennet, dus moet je op zoek naar andere manieren. De behoefte aan efficiënte mobiliteitssystemen groeit. Het moet duurzamer, veiliger en schoner. Vroeger was alleen asfalt voldoende, maar uitstoot werd een steeds groter bezwaar. In sommige steden worden vervuilende voertuigen geweerd. Tegenwoordig zijn nieuwe auto’s schoner en veiliger. Dat biedt meer kansen het beter te doen.”
Op welke manier?
“Efficiënte verkeerssystemen geleid door ICT en data beperken wachttijden en wikkelen meer verkeer af. Daarbij bieden die nieuwe technieken ook mogelijkheden in interactie met andere thema’s, zoals een betere woon- en leefomgeving, recreatie en energieambities. Over tien jaar kan het wagenpark echt schoon zijn. We weten niet hoe de stad er over dertig jaar uitziet, het eindbeeld is niet eenduidig. Hoe gaan steden om met leefbaarheid versus persoonlijke flexibiliteit? Mobili-teit wordt heel bepalend. Er komt so-wieso meer dynamiek in de stad, die integraler en complexer wordt. Je moet vooruitkijken. De uitdaging is dan stapje voor stapje naar zo’n beeld toe te werken en er adaptief mee om te gaan. De stad van de toekomst begint nu.”
Verandert de kijk van de samenleving op mobiliteit?
“Ja, eerst associeerde men mobiliteit vaak met vervuiling, overlast en hinder. Ook openbaar vervoer staat vaak negatief in het nieuws. Maar met de nieuwe technieken ‘mag’ mobiliteit weer, zeker als het geen nadelige gevolgen heeft op doorstroming, gezondheid en milieu. Mensen kijken anders naar mobiliteit als ze niet meer ergens een half uur vaststaan met de auto en vinden die nieuwe mogelijkheden vaak heel cool. De zelfrijdende auto spreekt tot de verbeelding. Het beeld verschilt wel tussen jongeren en oudere mensen die al gewend zijn aan het huidige verkeerssysteem. Feit is dat mensen steeds meer eigen keuzes willen maken en de huidige systemen daar minder op zijn ingesteld. Mensen willen niet meer per se op één moment op één plaats hoeven zijn om ergens naartoe te gaan en een half uur moeten wachten als dat niet lukt. De jeugd heeft ook minder behoefte aan een eigen auto, maar wil vooral comfortabel van A naar B. Er ontstaan nieuwe mobiliteitsconcepten, waarbij je mobiliteit afneemt als een dienst: mobility as a service (MAAS).”
De mens staat dus steeds meer centraal. Wat betekent dat voor de stad van de toekomst?
“Grote vraag is wát de mens wil. Daar is te weinig aandacht voor. Nieuwe technieken, data en ICT bieden veel mogelijkheden, zoals informatie van verkeerssystemen langs de weg combineren met data van smartphones en daarmee het verkeer handiger sturen. Maar willen mensen wel dat de overheid bepaalt waar ze wel of niet mogen komen? Willen mensen hun auto wel delen? Kunnen en willen mensen wel in een zelfrijdende auto rijden? Durven ze dat ook? Ik denk dat het steeds moeilijker wordt om het gedrag te sturen. Veelal willen mensen hun eigen keuzes maken en die zijn lang niet altijd rationeel. Als mensen meer moeten betalen om ergens te parkeren, doen ze het vaak toch. Naar de binnenstad is het snelst met het openbaar vervoer, maar als je nog wat telefoontjes moet plegen, kies je toch voor de auto. Ook op de snelweg kan een bord een snellere alternatieve route aangeven,
Hoe zien jullie de rol van data in de toekomst?
“Natuurlijk is veel meer mogelijk met data. Dat is en wordt hét item van de mobiliteitswereld. Met ons programma Smart Traffic sturen we verkeerslichten aan op basis van het verkeer dat een halve minuut later aankomt. Als gevolg verbeteren doorstroming en veiligheid en vermindert vervuiling. Onze kennis van mobiliteit werken we uit naar verschillende producten en diensten door data in te winnen en te combineren. Die informatie bieden we aan om het verkeer te sturen. Door die ‘dertig seconden informatie’ verbetert de efficiëntie.”
Hoe spelen jullie verder in op de toekomst van de stad?
“Met onze klanten ontwerpt en ontwikkelt Sweco de samenlevingen en steden van de toekomst. Waar de toekomst voor anderen ver weg lijkt, zitten wij er al middenin. We richten ons naast weginfrastructuurprojecten steeds meer op smart mobility, de mobiliteit van de toekomst met data en ICT-componenten. We maken prognoses, verkeersmodellen, verkeersregelinstallaties en analyseren data. Daarmee sorteren we voor op de toekomst met die zelfrijdende auto’s en mobiele diensten.
Steeds vaker zoeken we oplossingen in totale mobiliteitsdiensten, waarbij mensen kunnen kiezen tussen openbaar vervoer, taxi of eigen auto. We kunnen nieuwe verkeerssystemen creëren en doen actief mee in landelijke programma’s om door intelligente en innovatieve toepassingen steden bereikbaar, leefbaar en veilig te houden. We kennen de mobiliteitsontwikkelingen en vertalen dat in ons dagelijks werk. Daarvoor hebben we naast verkeerskundigen ook gedragsspecialisten nodig. We doen nu projecten als nieuwe wegen, rotondes of parkeergarages en nemen daar meteen de flexibiliteit vanwege veranderende behoeften van de mens in mee. Door mobiliteit op een andere manier te organiseren kunnen we meer leefruimte in de stad en gezondere steden creëren. Je dient dus een hoger doel. Zo dragen wij bij aan duurzame investeringen.”
Betekent die gerichtheid op menselijke behoeften en het inspelen op steeds veranderende mobiliteitsvormen dat infrastructuur niet meer voor vijftig jaar wordt gebouwd, maar voor kortere termijn?
“We hebben wel die basiscapaciteit nodig. Als het verkeer vaststaat, kunnen we niets optimaliseren en hebben we voldoende ruimte nodig om dat wel te kunnen doen. Het is een combinatie van nieuwe infrastructuur en beter benutten van de huidige infrastructuur. Een mogelijk toekomstbeeld is dat de auto zelf alle benodigde informatie uit de cloud haalt. Op de lange termijn heb je dan geen wegverkeerssystemen en borden langs de weg meer nodig en hoeft infrastructuur ook niet veel meer te zijn dan asfalt.”
