Na verbranding van huishoudelijk afval blijft jaarlijks een miljoen ton bodemas over. De gitzwarte korrelachtige substantie bevat een goudmijn aan metalen, die met recente inzichten en technieken kunnen worden teruggewonnen. Wat is daarna nog recyclebaar?
Al meer dan twintig jaar winnen afvalverwerkers met magneten staal en ijzer terug uit bodemas. Pas recent is het de sector, in samenwerking met wetenschappers, gelukt om daar met verfi jndere technieken op rendabele wijze, kostbare non-ferrometalen uit te halen, zoals koper en zilver. Het restant bevat dan nog steeds stoffen die problematisch zijn voor het leefmilieu. Om die reden werd bodemas tot voor kort enkel toegepast als ophoog- of funderingsmateriaal bij infrawerken. Het werd ingepakt om schadelijke minerale resten niet in aanraking te laten komen met grondwater. Met chemische technologie heeft de onderzoeksgroep van Jos Brouwers die resten nu weten te neutraliseren. “Wat overblijft is granulaat, een schone bouwstof, die hoogwaardig in te zetten is in asfalt en als vervanger van zand en grind in beton”, aldus de TU/ehoogleraar Bouwmaterialen.
“Gemeenten en rijksoverheid zouden het draagvlak voor granulaat moeten verbreden. Een mogelijkheid is om het gebruik ervan voor te schrijven in hun bouwbestek.”
Lokale grondstof
Nederland kent geen eigen grindwinning meer. Een lokale grondstof ter vervanging is dan ook welkom, vindt Marcel Bettonvil, directeur van een bedrijf dat betonproducten maakt voor de bouw en openbare ruimte. Zijn onderneming verwerkt granulaat nu in betonstraatstenen voor de inframarkt, die in Nederland groot genoeg is om de nieuwe grondstof toe te laten. Bij collega-ondernemers
in de betonketen ziet Bettonvil nog twijfel. “Onnodig, want de onderzoeksresultaten spreken voor zich. Gemeenten en rijksoverheid zouden het draagvlak voor granulaat moeten verbreden. Een mogelijkheid is om het gebruik ervan voor te schrijven in hun bouwbestek.”
De zoektocht naar andere waardevolle toepassingen van bodemas gaat intussen verder. Zo trof Brouwers componenten aan die dezelfde mineralogische samenstelling hebben als cement. Een vervanger van cement uit bodemas zou bijzonder welkom zijn. De cementindustrie is immers verantwoordelijk voor 5 procent van de totale wereldwijde uitstoot van broeikasgas CO2. Verder wordt onderzocht of de minerale fractie geschikt is als grondstof voor nanosilica. Nanosilica verbetert de prestaties van beton, maar is ook inzetbaar bij de vervaardiging van papier en rubberbanden.
Export van bodemas vanuit Nederland vindt steeds meer plaats. Voor technologieën rondom bodemas is wereldwijd een groeiende belangstelling, met name vanuit landen met dichtbevolkte gebieden.
