Nederland is een internationaal ondernemend volk. Dat houdt in dat werknemers regelmatig hun koffers pakken om te werken in het buitenland. Over de Nederlandse grenzen liggen immers vele mogelijkheden en kansen om zaken te doen. Werkgevers moeten voldoen aan hun duty of care; zij moeten ervoor zorgen dat hun werknemers veilig hun werk kunnen uitvoeren in het buitenland. Een belangrijk onderdeel van duty of care is de gezondheid. En daar kan de zakenreiziger zelf ook veel voorbereidingen voor treffen. Want een goede voorbereiding op de reis, is het halve werk, zo vindt Perry van Genderen, die als internist is verbonden aan het Rotterdamse Havenziekenhuis. Regelmatig ontvangt hij mensen tijdens zijn spreekuur die ziektes uit de tropen hebben meegenomen. Niet zelden heeft hij mensen aan zijn bureau zitten, die een bewegend bultje op hun lichaam hebben.
Zakenreis Freek Vonk
Laatst was televisiepresentator Freek Vonk in het nieuws. Na opnames in Belize, een land in Centraal-Amerika waar hij verbleef voor zijn programma, had hij een zeer ongewenst souvenir meegenomen: drie larven van de botfly. De meeste mensen die een bewegend bultje ontdekken, zijn in paniek. Zo niet Vonk die de drie larven zelfs een naam gaf. Van Genderen snapt de paniek bij mensen wel, maar benadrukt dat dat niet nodig is. De larven zijn vrij eenvoudig te verwijderen.
Ongewenste souvenirs op zakenreis
Zakenreizigers realiseren zich vaak niet dat ook zij allerlei ongewenste souvenirs mee naar huis kunnen nemen. Je komt daar alleen achter als je klachten hebt. Want dan ga je naar de dokter toe en hoop je dat die dokter in elk geval alert genoeg is om aan tropische ziektes te denken. Het is ook zo dat mensen met problemen terugkomen maar dan niet naar een dokter gaan omdat ze geen klachten hebben, terwijl ze dan weldegelijk iets mee terug hebben genomen. Van Genderen: “Wij vragen mensen dan heel gericht naar dat soort blootstellingen en doen dan onderzoek naar bijvoorbeeld een bilharzia schistosomiasis, een parasitaire infectie die veroorzaakt wordt door een in het bloed levend wormpje waar je uiteindelijk blaaskanker of levercirrose van kunt krijgen.” Het zijn nare aandoeningen waar je in de beginfase helemaal geen klachten van hoeft te hebben.
Buikproblemen
Buikproblemen zijn de meest voorkomende problemen waarmee zakelijke reizigers thuiskomen. “Zoals infecties aan het maagdarmstelsel. Denk aan darmparasieten of een virusinfectie”, somt Bram Goorhuis, internist-infectioloog van het AMC op. In het buitenland wordt anders gegeten dan normaal en daar kunnen de darmen moeite mee hebben. Veel voorkomend zijn ook koortsende ziektes zoals dengue (knokkelkoorts) en malaria. Tenslotte zijn huidaandoeningen de reden dat mensen een afspraak met de internist maken.
Voorbereiding zakenreis
Om risico’s op infecties te beperken is het belangrijk dat zakelijke reizigers zich goed voorbereiden. Vaak gaat het fout bij bedrijven die hun duty of care niet op orde hebben en een medewerker vandaag vertellen dat hij morgen naar Gambia vliegt. Dat is vragen om problemen. “Zakenreizigers moeten ervoor zorgen dat hun vaccinatieboekje op orde is en dat ze zich op tijd laten vaccineren”, stelt Van Genderen. Met sommige vaccinaties moet al weken van tevoren worden begonnen. Reizigers die daarmee te laat zijn, lopen het risico dat ze het land niet in mogen en dus hun werk niet kunnen doen. Ook is het belangrijk om te weten wat voor ziektes mensen in een land kunnen oplopen.
Er is een heel nare malaria waar geen vaccinaties voor zijn maar waarvoor je pillen moet slikken. De zakenreiziger moet er dan voor zorgen dat hij op tijd de pillen aanvraagt en op tijd start met het slikken ervan.
Werknemers die voor langere tijd in het buitenland verblijven, moeten nadenken over een repatriëringverzekering. De zakelijke reiziger moet het ook met de voorbereiding op zijn reis dichtbij zoeken; zo is een tasje met zelfmedicatie van groot belang. Stop daarin pleisters, verband, paracetamol en niet te vergeten een thermometer; de eerste vraag die hulpdiensten stellen als een reiziger vraagt om hulp is: ‘heeft u koorts?’. Vaak weten mensen dat niet omdat ze geen thermometer bij zich hebben.
Muggen
De internisten Goorhuis en Van Genderen benadrukken het allebei: zakenreizigers moeten ervoor zorgen dat muggen hen niet te pakken krijgen. De zoemende beestjes kunnen immers allerlei ziektes overbrengen. Om het ingewikkeld te maken zijn er muggen die overdag steken en muggen die ’s nachts toeslaan. Dat betekent dat de werknemer zich overdag kan beschermen met kleding en een muggenwerend middel. DEET is bijvoorbeeld nog steeds een goed middel om muggen op een afstand te houden, mits er meerdere keren op een dag wordt gesmeerd. En ’s nachts slapen onder een klamboe kan veel leed voorkomen.
Risico’s van een zakenreis
Werkgevers staan onvoldoende stil bij de risico’s die hun werknemers lopen tijdens een zakenreis. “Het grote probleem van mijn vak is dat we geen zichtbaar product verkopen. Als mensen gezond blijven omdat wij allerlei maatregelen hebben getroffen dan zeggen ze: ja, maar misschien was er ook wel niets gebeurd als we het niet gedaan hadden. Het is niet tastbaar wat wij doen”, vindt Van Genderen. Wel is er een kentering en vullen bedrijven tegenwoordig de zorgplicht die ze hebben voor hun werknemers steeds serieuzer in. Ze laten zien aan ondernemingsraden dat ze goed zorgen voor hun personeel, dat ze gekeurd en gevaccineerd worden en allerlei adviezen krijgen.
Veiligheid
Op zakenreis draait het niet alleen om gezondheid, maar ook veiligheid. Veiligheid en gezondheid hangen heel nauw samen. Als er een oorlogssituatie in een land is, dan kan het zijn dat de infrastructuur van een land compleet onderuit gaat en dat er een veiligheidsrisico ontstaat. En een veiligheidsrisico vertaalt zich heel snel naar een gezondheidsrisico. Zo kunnen ziekenhuizen onderbemand zijn of rioleringen onbruikbaar omdat het gebied in oorlog is, en kunnen goede drinkwatervoorzieningen ontbreken met alle gevolgen van dien. Maar ook berovingen kunnen een behoorlijke impact hebben; stel dat de tas waarin de zakelijke reiziger zijn hartmedicijnen heeft zitten, wordt gestolen, dan ontstaat er een probleem. Gespecialiseerde reisklinieken bieden hulppakketten aan die het leed van de zakelijke reiziger aanzienlijke kunnen verzachten. “Want ook hier geldt: voorkomen is beter dan genezen”, besluit Van Genderen.
