Leiderschap vraagt om het willen delen en realiseren van een heldere visie. Leiders willen iets toevoegen en laten dat zien door middel van betekenisvolle acties. “Daarbij hebben ze de moed om nieuwe dingen neer te zetten”, aldus Frank Seine, directeur van Avicenna Academie voor Leiderschap. Hij stelt dat leiderschap veel breder is dan het traditionele, hiërarchische concept en vertelt over het belang van leiders in de hedendaagse, dynamische samenleving.

De aandacht voor leiderschap en het belang ervan lijkt sterk toegenomen de afgelopen twintig jaar. Waar komt deze trend vandaan?
“Mensen beseffen steeds meer dat we te maken hebben met echte complexe uitdagingen in de samenleving, waarbij we elkaar nodig hebben om oplossingen te vinden. Dat is wereldwijd zo. Tijdens onze WorldClass Module in India besef je als geen ander wat daar speelt met zeshonderd miljoen mensen onder de vijfentwintig jaar. Er moet daar zo ontzettend veel gedaan worden om voorzieningen op peil te brengen. In Nederland lijkt dat minder het geval. Hier is alles zo gereguleerd dat ik me heb afgevraagd welke ambitie ik mijn kinderen nog kan voorleggen. Wat moeten zij nog regelen in dit land? Toen ik twee jaar geleden in India was en ik daar de kleinzoon van Ghandi sprak, heb ik hem die vraag voorgelegd. Hij gaf aan dat de kinderen van nu nog heel veel te doen krijgen. Er liggen hele grote uitdagingen klaar voor onze kinderen, zoals migratie, de wereldwijde voedselvoorziening en het milieu.” “Achter iedere best practice zit een best person. Dat zijn mensen die zich niet laten leiden door regels of instituties, maar hun nek uitsteken.”

Maatschappelijke leider

Wat is het belang van leiderschap bij het aangaan van deze uitdagingen?
“Ik heb acht jaar lang best practice awards georganiseerd. Daarvoor selecteerde ik jaarlijks winnende organisaties en bedrijven uit tientallen genomineerden. Wat ze allemaal gemeen hadden, was dat achter iedere best practice een best person zit: diegene die de organisatie naar dat punt heeft gebracht. Dat zijn mensen die zich niet laten leiden door regels of instituties, maar hun nek uitsteken. Dat soort leiderschap zie je dwars door de samenleving heen en op elk niveau van de organisatie. En dat zijn de mensen die we nodig hebben en moeten ondersteunen. Onderzoek bevestigt dat. Ook denken we bij maatschappelijke leiders nog te vaak aan mensen die leidinggevende functies bekleden bij non-profitorganisaties of de overheid, maar ook onder uitvoerend professionals en zakelijke ondernemers vind je heel veel leiders met maatschappelijke impact.” “Het zijn niet altijd grote meeslepende projecten, maar juist ook dichtbij en met relatief kleine acties waar je grote dingen kunt doen.”

Dat zijn de mensen waar jullie je op richten.
“Wij houden ons bezig met het verder ontwikkelen van mensen die een bijdrage willen leveren aan de samenleving. En dan niet door enkel mvo-activiteiten, maar juist ook vanuit de core business. Denk bijvoorbeeld aan leiders bij een wasmachineproducent. Die kunnen door middel van het aanbieden van waterbesparende technologie een enorme bijdrage leveren aan verbetering van het milieu. Of denk bij een onderwijsinstelling aan een mbo-docent die een leerling die het thuis moeilijk heeft en onvoldoende tot leren komt, bij de arm pakt en extra begeleidt naar een diploma en daarmee zorgdraagt voor een toekomst. Het zijn niet altijd grote meeslepende projecten, maar juist ook dichtbij en met relatief kleine acties waar je grote dingen kunt doen. We leren leiders dit te zien en daarop juist te acteren.” “Wij houden ons bezig met het verder ontwikkelen van mensen die een bijdrage willen leveren aan de samenleving. En dan niet door enkel mvoactiviteiten, maar juist ook vanuit de core business.”

Creativiteit verhogen

Hoe gaat dat in zijn werk?
“Wij zijn gespecialiseerd in leiderschapsontwikkeling en strategische vormgeving. Ik geloof sterk in leiders die zelf iets hebben meegemaakt en van daaruit motivatie vinden om iets te veranderen. Wij bieden leergangen die mensen bewust maken van wie ze zijn en waar ze vandaan komen. Onze programma’s onderscheiden zich in de markt door die focus op persoonlijk leiderschap. We bieden niet alleen inspirerende inzichten, maar stellen mensen ook in staat die te verbinden aan hun eigen daadwerkelijk leiderschapsgedrag. We kijken echt wat er nodig is voor iedere deelnemer en kijken daarbij verder dan enkel cognitie. Naast wetenschappers, docenten en ervaren experts zetten we ook acteurs in als onderdeel van onze leergangen. Dat is bijvoorbeeld het geval bij de leergang Leiderschap door Creatie. Natuurlijk laten we daar hoogleraren aan het woord over het realiseren van transformaties en welke fasen daarbij komen kijken binnen een organisatie. Maar we gaan ook met deelnemers aan het werk om hun creativiteit te verhogen, bijvoorbeeld door te leren hoe een acteur een rol aanpakt, zijn zintuigen gebruikt, iets creëert. Of door deelnemers aan het werk te zetten met de methode Design Thinking. Dat doen we niet met de eerste de beste mensen, maar met ervaren professionals, zoals acteur Gijs Scholten van Aschat en innovatiespecialist Igor Byttebier. Die keuze maken we bewust, omdat mensen die zelf uitzonderlijk goed zijn in wat ze doen het beste in staat zijn om snel tot de kern te komen van wat een ander nodig heeft op dat gebied.”

Diversiteit

Welke resultaten leveren jullie programma’s op?
“Sinds onze oprichting vijftien jaar geleden hebben we ruim 10.000 bestuurders, ondernemers, toezichthouders, commissarissen, directeuren, managers en andere professionals opgeleid. Tachtig procent daarvan is via via bij ons terechtgekomen op aanbeveling van een ander. Maar mensen komen zelf ook terug voor een nieuwe leergang, of vragen ons om incompany een programma op te zetten na hun eigen ervaring. Al die mensen die wij bereiken, kunnen een verschil maken. In hun eigen team, binnen hun organisatie en in de maatschappij. En dat inspireert en motiveert ons weer. Neem het onderwerp diversiteit. Meer dan de helft van de grootstedelijke gebieden wordt bevolkt door mensen met een multiculturele achtergrond. In de besturen en raden van toezicht in die gebieden zit slechts 4 à 5 procent met diezelfde achtergrond. Wij dragen bij door aankomende toezichthouders met een multiculturele achtergrond op te leiden; we creëren het benodigde aanbod. Daarnaast behandelen we het onderwerp in leergangen en ontwikkeltrajecten. We nemen leiders mee naar wijken waar ze het gevoel hebben Nederland opnieuw te ontdekken. We brengen de samenleving binnen bij de leiders. Niet alleen via het hoofd, maar ook via het hart en de ervaring.”

Hoe ziet de toekomst eruit?
“We werken al op heel veel plekken in binnen- en buitenland met mensen die invloed hebben op de samenleving. Onlangs had ik een intakegesprek met een directeur van een bedrijf die een wereldspeler bleek te zijn in de vleesindustrie. Zijn gewenste leergang ging over creatie, dus vroeg ik hem of het denkbaar was om out of the box te denken en over tien jaar ’s werelds grootste producent van kweekvlees te zijn. Dit gaat hij onderzoeken in onze leergang. Stel je voor dat het bedrijf die weg echt inslaat. Het zou prachtig zijn als wij hiermee de aanzet hebben gegeven en zo bijdragen aan een bewustere wereld.”