Woelen van verdicht grasland gaf op een zavelgrond overwegend positieve effecten, maar op een zware kleigrond vooral negatieve effecten. Dat blijkt uit onderzoek van Wageningen Livestock Research. Er is dus maatwerk nodig bij de beslissing om verdicht grasland wel of niet te woelen. Belangrijke criteria daarbij zijn de aanwezige verdichting en het natuurlijke herstellende vermogen van de grond.
Positieve effecten op de zavelgrond
In het onderzoek werd verdicht grasland op een perceel zavelgrond en een perceel zware kleigrond in het najaar eenmalig 30 cm diep gewoeld, waarna 2,5 jaar lang de effecten op bodemstructuur, beworteling en productiviteit werden gemeten.
Op de sterk verdichte zavelgrond waren de effecten van woelen vooral positief. De bodemstructuur was tijdens de proefperiode op de gewoelde veldjes duidelijk beter dan op de controleveldjes. Hierdoor liep in het voorjaar de waterdrainage 10 dagen voor, en namen de worteldichtheid en de wormactiviteit toe. Ook de grasopbrengst (+4%) en stikstofopname (+8%) namen toe, met de grootste bijdrage uit de eerste snede. Woelen had verder een beperkt negatief effect op de bodemvruchtbaarheid. Het directe financiële resultaat van woelen werd voor de zavelgrond berekend op een winst van € 209 per ha over de hele proefperiode.
Negatieve effecten op de zware kleigrond
Op de (minder verdichte) zware kleigrond waren de effecten van woelen overwegend negatief. Er was een lichte verbetering in bodemstructuur, maar de beworteling en wormactiviteit verbeterden nauwelijks. De grasopbrengst (-6%) en stikstofopname (-4%) namen af en de bodemvruchtbaarheid verslechterde aanzienlijk; tijdens de proefperiode ging er 618 stikstof per ha uit de bodemvoorraad verloren. Verder hadden de gewoelde veldjes eerder last van droogtescheuren en werden ze ook eerder aangetast door veldmuizen. De zware kleigrond had als gevolg van zwel en krimp, en een hoge wormactiviteit, een aanzienlijk zelfherstellend vermogen. Daardoor was de bij de start van de proef aanwezige verdichting in het volgende voorjaar al grotendeels verdwenen. Woelen had een averechts effect, waardoor de controleveldjes aan het einde van de proefperiode in betere conditie waren dan de gewoelde veldjes. Het directe financiële resultaat van woelen werd voor de zware kleigrond berekend op een verlies van € 1.121 per ha over de proefperiode.
Afweging wel of niet woelen is maatwerk
De behaalde resultaten laten zien dat de beslissing om verdicht grasland wel of niet te woelen een kwestie van maatwerk is. Belangrijke criteria hierbij zijn de aanwezige mate van verdichting en het natuurlijke herstellende vermogen van de grond. De volledige resultaten van het onderzoek zijn beschreven in het Wageningen Livestock Research rapport 1124 getiteld: ‘Woelen van verdicht grasland op een zavelgrond en een zware kleigrond: effecten op bodemstructuur, beworteling en productiviteit’.
