De kans om snel rijk te worden door aandelenzwendel, zelfs wanneer er sterke vermoedens zijn dat de prijs gemanipuleerd wordt, is soms te aantrekkelijk om te negeren. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van de University of Chicago, Leibniz University, Humboldt University en de University of Frankfurt.

Aandelenzwendel in Duitsland

Sommige investeerders zoeken naar risicovolle aandelen in de hoop om snel rijk te worden, zoals bij de loterij. Dat is de conclusie uit het onderzoeksrapport Who Falls Prey to the Wolf of Wall Street? Investor Participation in Market Manipulation. De onderzoekers analyseerden de Duitse aandelenmarkt om erachter te komen wat voor mensen investeren in aandelenzwendel en hoe vaak dit gebeurt.

De wijdverspreide opvatting is dat mensen die investeren in risicovolle aandelen hiertoe verleid worden door manipulatieve geldwolven. Maar in tegenstelling tot die gedachte hebben de onderzoekers bewijs gevonden dat sommige investeerders die risico’s compleet bewust nemen.

“We hebben verschillende soorten investeerders geïdentificeerd, waarvan sommige niet moeten worden gezien als slachtoffer van oplichterij,” schrijven de onderzoekers in het rapport. “Voor deze investeerders is speculatie het belangrijkste motief.”

Pump and dump-strategie

Weinig strategieën van aandelenoplichters zijn zo bekend als de pump and dump-strategie. Dit houdt in dat effectenmakelaars goedkope aandelen kopen en er valse informatie over verspreiden bij andere beleggers. Het doel hierbij is onrealistische verwachtingen te scheppen waardoor investeerders de aandelen overkopen tegen hogere prijzen.

Wanneer de interesse toeneemt gooien de effectenmakelaars de prijzen weer omhoog totdat al hun aandelen verkocht zijn. Zo verdienen ze hun investering in meervoud terug, en blijven de andere beleggers met waardeloze aandelen achter.

Deze tactiek is alom bekend in de kapitale markten over de hele wereld, en wordt uitgebeeld in films als Wall Street en Boiler Room. Maar er is nog weinig bekend over de investeerders die er – bewust of onbewust – mee in zee gaan.

Duitse handelsregisters

Tussen 2002 en 2015 bestudeerden de onderzoekers 421 praktijkvoorbeelden van pump and dump, die ze verzamelden uit Duitse handelsregisters met meer dan 110 duizend investeerders. Van hen waren 6569 individuen, dus bijna 6 procent, overgehaald tot de strategie. Ze investeerden gemiddeld 11,4 procent van hun budget en verloren gemiddeld bijna 30 procent.

De gemiddelde investeerder was een wat oudere, getrouwde man die niet in een grote stad woonde: een type met een hoge risicotolerantie. Ze ontdekten daarnaast dat arbeiders, gepensioneerden en zelfstandigen ook vaker de gok waagden.

Maar hoewel dit karakteristieken waren van de ‘deelnemers’, bleek eerder handelsgedrag een betere voorspeller te zijn. Meer dan 35 procent van alle pump and dump-investeerders handelde ook in penny stocks. Dit zijn de goedkope maar risicovolle aandelen waar bijvoorbeeld Jordan Belfort van rijk mee werd. Of ze waren fanatieke handelaars met een kortetermijnvisie en een agressieve handelswijze.

Bestrijden van aandelenzwendel

Het onderzoek biedt verschillende inzichten die kunnen helpen bij het bestrijden van aandelenzwendel. Zoals inmenging van de bank bij het maken van een beslissing, zodat investeerders meer tijd hebben om de aandelen te onderzoeken en een goede beslissing te maken.

Maar de onderzoekers benadrukken dat deze en andere technieken niet gaan werken bij de investeerders die bewust op zoek gaan naar aandelenzwendel. Er zullen altijd mensen blijven die ondanks alles willen gokken, puur voor de spanning en de kans om snel geld te verdienen.