Europa boekt lichte vooruitgang op het gebied van Artificial Intelligence (AI), maar moet nog onderdoen voor China en de Verenigde Staten. Dit zijn de koplopers in wat nu al de vierde industriële revolutie wordt genoemd. Wat moet Europa doen om de kansen van deze innovatieve technologie volledig aan te grijpen?
1. Volg en geef het goede voorbeeld
Europese overheden moeten ambitieuze digitaliseringsdoelen stellen voor hun publieke sector. Wanneer ze hun dienstverlening digitaliseren op een manier die efficiënter is, meer interactie biedt en rendement oplevert, zullen binnenlandse bedrijven deze innovatieve koers snel volgen.
Een voorbeeld daarvan is Finland, dat na haar onafhankelijkheid van de Sovjet-Unie in 1991 een digitale wederopbouw onderging. Dit zorgde ervoor dat Finland nu een van de meest gedigitaliseerde landen ter wereld is. Finse bedrijven en organisaties lopen voorop in het gebruik van nieuwe technologieën, en al in 2015 werd Finland het Silicon Valley van het industriële internet genoemd.
2. Zet in op een grensoverschrijdende markt
Hoe groter de digitalisering van een land, hoe groter het potentieel van AI. De technologie is namelijk gebaseerd op big data, en dat moet logischerwijs verzameld worden. De verantwoordelijkheid ligt bij de overheid om daar het startsein in te geven, want veel big data-toepassingen worden nog belemmerd door bijvoorbeeld privacywetgeving. Dit is natuurlijk een goede barrière maar bepaalde wetten en regels zullen baan moeten ruimen voor AI.
In een ideale situatie is het verzamelen van grote hoeveelheden data niet gebonden aan landgrenzen, en moeten er dus ook samenwerkingsverbanden gesloten worden. Nu we door de Europese Unie steeds meer te maken hebben met Europese bepalingen is het dus zaak om van vrij dataverkeer een agendapunt te maken. Na de invoering van de AVG (algemene verordening gegevensbescherming) in 2018 zal duidelijk worden welke wetten veranderd moeten worden om het ware potentieel van AI te realiseren.
3. Omarm de groei van grootschalige digitale innovaties
Digitale platformen zijn krachtige middelen om grensoverschrijdende handel te stimuleren en het bereik van midden- en kleinbedrijven te vergroten. Daarnaast zorgt het ervoor dat functies binnen bedrijven makkelijker gevuld kunnen worden. Rekrutering speelt zich namelijk al jaren hoofdzakelijk af via vacaturesites en LinkedIn.
Digitale platformen zijn dus op veel gebieden de drijvende krachten in het bedrijfsleven. Maar ook hier geldt dat wet- en regelgeving vaak in de weg staat van innovatie. Een voorbeeld hiervan is het Zweedse Spotify, een digitale streamingsservice voor muziek. Ondanks dat het een goed alternatief is voor het illegale downloaden van mediabestanden draait het enorm veel verlies door auteursrechten. Er kan dus meer gedaan worden om dit soort initiatieven juridisch te ondersteunen.
4. Investeer in toonaangevende digitale ecosystemen
De toekomst van Europa’s economische succes zal afhangen van de mogelijkheid en bereidheid om meer geld te investeren in de digitale infrastructuur. En AI gaat daar een steeds belangrijker onderdeel van uitmaken. Om dit te realiseren is het belangrijk om buitenlandse investeerders aan te trekken die een aanvulling kunnen vormen op de huidige staat van digitalisering.
Lees hier meer over digitalisering in Europa
5. Meer investeren én experimenteren
Europa kent verschillende startups die zich bezighouden met AI. In steden als Amsterdam, Barcelona en Stockholm worden er al veel verschillende projecten opgezet. Tijdens Amsterdam Dance Event werd er bijvoorbeeld een experiment uitgevoerd waarbij het publiek samples moesten vergelijken van een artiest en de IBM Watson Beat. Dit is een AI-toepassing die muziektheorie “begrijpt” en op basis daarvan muziek kan maken.
Er is echter wel ruimte voor verbetering op het gebied van bedrijfsontwikkeling en toegang tot kapitaal. Europese overheden zouden meer kunnen doen om dit soort experimenten te faciliteren, zoals het Verenigd Koninkrijk heeft gedaan in de gezondheidszorg. Daar wordt bijvoorbeeld al gebruikgemaakt van een robot die de ziekte van Alzheimer kan identificeren.
6. Herstel de economische groei
Het herstel van de economische groei is essentieel om bedrijven weer het vertrouwen te geven om grote investeringen te doen. Veel Europese landen voelen volgens het onderzoeksrapport European Business: Overcoming Uncertainty, Strengthening Recovery namelijk nog steeds de nasleep van de economische crisis. De onzekerheid die hieruit voorkomt staat in de weg van het nemen van risico’s.
Dit heeft er wellicht in geresulteerd dat iets minder dan de helft van de AI-investeringen naar bedrijven en organisaties buiten de Europese markt gaan. Een gemiste kans voor Europa, maar als de economie weer aantrekt zal het aantal investeringen in Europese initiatieven ook toenemen.
7. Spoor ondernemerschap aan en creëer banen
Nieuwe producten, activiteiten en businessmodellen worden steeds belangrijker in Europa. Vooral omdat de relatief hoge loonkosten van het continent ervoor zorgen dat er veel interesse is in automatisering. Grote bedrijven zullen investeren in AI om deze loonkosten te drukken en er wordt geschat dat AI het komende decennium miljoenen banen gaat overnemen.
Dat blijkt tenminste uit een enquête van Oxford en Yale University onder 352 onderzoekers op het gebied van AI. McKinsey schat dat digitalisering van de economie de komende 10 jaar zal verdubbelen als Europese bedrijven innovatief genoeg zijn, en daarmee ook het potentieel van AI.
8. Ontwikkel menselijk kapitaal
Het onderwijs speelt een sleutelrol in het versnellen van de digitalisering en het voorbereiden op AI. Beleidsmakers en bedrijfsleiders moeten dus samenwerken met onderwijsinstellingen om de bètavakken als wetenschap, technologie, techniek en wiskunde naar een hoger niveau te tillen. Dit kunnen ze bewerkstelligen door de nadruk te leggen op creativiteit en kritisch systeemdenken.
Daarnaast worden training en omscholing voor mensen aan het begin of in het midden van hun carrière ook steeds belangrijker. Veel functies kunnen in de nabije toekomst namelijk sterk gaan veranderen. Hooggewaardeerde beroepen in de chirurgie worden nu al bijvoorbeeld deels door robots uitgevoerd. En we zijn al hard op weg naar de autonome digitale fabriek.
Lees hier meer over de autonome digitale fabriek
9. Verbeter de arbeidsmarktdynamiek
Grotere mobiliteit en optimale benutting van talent zijn noodzakelijk om de Europese arbeidsmarkt vloeiender te maken. Digitale platformen kunnen dat ondersteunen en bieden veel mogelijkheden voor individuen om inkomsten te verdienen buiten de traditionele arbeidsovereenkomsten.
Arbeidsorganisaties kunnen hier hun bijdrage aan leveren door de positie van vaste werknemers veilig te stellen, en flexwerkers en freelancers te ondersteunen. Zo worden mensen voorbereid op het toekomstige werken.
10. Heroverweeg socialezekerheidsstelsels
Europese socialezekerheidsstelsels zijn in hun huidige vorm aan vervanging toe. Als automatisering banen laat verdwijnen en salarissen omlaag brengt, zijn er nieuwe maatregelen nodig. Denk hierbij aan omscholing, sociale vangnetten, verschillende vormen van belasting, maar misschien ook een universeel basisinkomen.
Ook op dit gebied heeft Finland een voorbeeldfunctie aangenomen. Sinds januari 2017 is het eerste grootschalige Europese experiment naar het basisinkomen van start gegaan. Hierin krijgen tweeduizend Finse werklozen maandelijks 560 euro zonder enige vorm van tegenprestatie. Na twee jaar wordt dan duidelijk of de werkloosheid en de bureaucratie is afgenomen, en of het basisinkomen rendabel is. Wat nu wel overduidelijk is, is dat nog veel Europese landen het voorbeeld van Finland moeten volgen in het anticiperen op de vierde industriële revolutie.
