Of het nu een rijtjeshuis, een zolderkamer of een losstaande villa betreft, thuis is voor de meeste mensen een van de belangrijkste plekken in hun leven. Het is een vertrouwde plaats waar men zich prettig voelt en tot rust kan komen. Omdat een thuis van grote waarde is, wil men er logischerwijs zo lang en zo veilig mogelijk wonen, ongeacht leeftijd of beperkingen. Daarbij kan domotica uitkomst bieden.

Inbraakpreventie

Domotica, ook wel huisautomatisering of smart home, staat in Nederland op het gebied van huisbeveiliging nog in de kinderschoenen, aldus Coen Staal, voorzitter van de stichting Nationale Inbraakpreventie Weken (NIPW). De opkomst gaat stapje voor stapje. Zo vinden steeds meer mensen het handig lampen te hebben die zij op ieder moment in- en uit kunnen schakelen, ook als er bijvoorbeeld niemand thuis is. “Maar als ze daar een app voor gebruiken, zouden ze daar natuurlijk ook de rolluiken en een alarmsysteem op kunnen aansluiten”, zegt Staal. Dat veel mensen zo ver nog niet zijn, heeft volgens hem slechts deels te maken met het feit dat automatisering binnenshuis nog wat onwennig voelt. Wat een grotere rol speelt is een algemeen gebrek aan bewustzijn over het belang van beveiliging. Men denkt veilig te zijn in zijn of haar eigen huis, veelal onder het mom van ‘dat gebeurt mij niet’. Toch werd er in 2017 bij 50.000 woningen ingebroken. Wijzend op de emotionele en financiële gevolgen van een inbraak stelt Staal dat dat er 50.000 te veel zijn. “Driekwart van de mensen heeft er een half jaar later nog last van in de vorm van nachtmerries, een onveilig gevoel of boosheid.” Juist daarom is het het waard om te investeren in preventieve maatregelen. Dat wil niet zeggen dat ieder huishouden direct voor 1000,- aan domotica moet installeren – ook met goede sloten met cilindertrekbeveiliging en een anti-inbraakstrip is al heel wat te bereiken. Automatisering biedt echter wel de mogelijkheid de beveiliging naar een hoger niveau te tillen. Zo kunnen sensoren op ramen en deuren bewoners waarschuwen via een smartphone app en tegelijkertijd een sirene en zwaailichten laten afgaan met behulp van ‘slimme lampen’. Indien gewenst kunnen slimme alarmsystemen direct een professionele alarmcentrale contacteren, waar de situatie via camera’s in huis gecontroleerd kan worden.

Empathische woningen

Masi Mohammadi is hoogleraar Smart Architectural Technologies aan de Technische Universiteit Eindhoven. Naast veiligheid ziet zij nog een mogelijke toepassing van domotica: het creëren van een empathische woonomgeving. Mohammadi stelt dat huizen meer zouden moeten zijn dan simpelweg een gebouw. “Een huis is geen kantoor, het moet een relatie hebben met de bewoner en op hem of haar reageren.” Om dat mogelijk te maken moet men bij het ontwikkelen van domotica verder kijken dan cognitieve intelligentie, huizen moeten ook sociaal slim worden. Met name voor ouderen zouden empathische woningen het wooncomfort kunnen vergroten en het tegelijkertijd mogelijk maken dat mensen in staat zijn langer zelfstandig thuis te wonen. Zo zou een sociaal slim huis als geheugensteuntje kunnen fungeren voor mensen met beginnende dementie door de bewoner aan zijn of haar dagelijkse patronen te herinneren. Loopt iemand rond het middaguur schijnbaar doelloos rond, dan projecteert het huis ter suggestie een boterham op de muur, of leidt de bewoner via pijlen op de vloer naar de keuken. Nu al wordt in de meeste zorginstellingen domotica toegepast om mensen met dementie te ondersteunen. Als het aan Mohammadi ligt, verspreidt zich dat in de toekomst naar de hele samenleving. “We zullen in feite in robots gaan wonen – een intelligente, empathische omgeving die met ons en de natuur om ons heen meeleeft.”

Tussenstap

Tot die tijd hoopt Staal dat mensen zich bewust worden van de mogelijkheden die er reeds zijn om het comfort en de veiligheid in de traditionele woningen stap voor stap te vergroten. Nu al kunnen elektronische sloten mensen helpen op veilige wijze zorg aan huis te blijven ontvangen, of waarschuwen gekoppelde rookmelders bewoners al bij de allereerste rook om zo de vluchttijd te verlengen. Ook draagbare alarmknoppen zijn een prima tussenstap, voegt Mohammadi toe. “Maar uiteindelijk willen we naar de volgende fase: een volledig flexibele omgeving die sociale en technologische intelligentie combineert.”