Groene ruimtes zijn belangrijk voor de kwaliteit van leven en duurzaamheid in stedelijke gebieden. Maar vergroening loopt achter op stedelijke ontwikkeling, waardoor er in veel steden een gebrek ontstaat aan groene ruimtes. In haar promotieonderzoek aan de Universiteit van Kopenhagen heeft Carmen Aalbers, senior onderzoeker bij Wageningen Environmental Research, gekeken naar het regionale en lokale beleid van groen in de stad. Ze laat zien welke benaderingen ervoor kunnen zorgen dat vergroening meegenomen wordt in stedelijke ontwikkeling. Haar adviezen gaan beleidsmakers helpen bij het beheer en behoud van groen in de stad.

Door een gebrek aan groen ruimtes in een stad, missen mensen belangrijke voordelen die het ecosysteem levert. Groen in de stad vermindert de kans op overstromingen, reguleert de grondwaterstand, zorgt voor afname van bodemvervuiling en vermindering van hitte. Minder groen draagt ook bij aan sociaal-ecologische ongelijkheid. Bijvoorbeeld wanneer mensen met een hoger inkomen uitwijken naar gebieden met meer groen, terwijl minder bevoorrechte groepen achterblijven. “Er bestaat alom bezorgdheid ten aanzien van de duurzaamheid van verstedelijking”, zegt Carmen Aalbers. “Meer inzicht in regionaal beheer van groen in functioneel-stedelijke gebieden helpt om te zien hoe je groenontwikkeling kunt integreren in verstedelijking. Dat vraagt om onderzoek vanuit het perspectief van verschillende actoren op meerdere niveaus: vanuit de overheid, de markt en de samenleving. Ik heb daarom ook gekeken naar wat er lokaal gebeurt in groene burgerinitiatieven.”

Beleidsadviezen

Het onderzoek van Carmen Aalbers laat zien hoe je groen kunt behouden en integreren in stedelijke ontwikkeling. Een greep uit haar bevindingen en adviezen:

1. Zorg voor verticale samenwerking tussen overheden op de schaal van functionele stedelijke gebieden – gebieden die een gezamenlijke woningmarkt en arbeidsmarkt hebben. Dit blijkt uit een vergelijking van verschillende stedelijke gebieden in Europa en China.

2. Combineer dit met een samenwerking tussen gemeenten die groen als basis voor stedelijke ontwikkeling zien, niet alleen als grond waarop je kunt bouwen.

3. In functionele stedelijke gebieden moet veel meer aandacht komen voor de verschillende vormen van tweedeling, zoals tussen stad en platteland en uitsluiting van een groene leefomgeving en de kwaliteit van leven.

4. Om tegemoet te komen aan lokale en individuele behoeften aan groen, is het advies om samenwerkingsafspraken te maken tussen burgers, bedrijfsleven en gemeenten.

5. Innovatie vraagt om een verandering van houding van alle partijen, niet alleen van gemeenten. Er is veel meer onderzoek nodig naar hoe sociaal-technische systemen, zoals huidige vervoerssystemen, al dan niet faciliteren dat mensen duurzame leefstijlen kunnen aannemen.

Meerdere dimensies

De resultaten laten zien dat inpassing van groen in stedelijke ontwikkeling meerdere dimensies heeft: ruimtelijk, financieel, functioneel en economisch. Carmen Aalbers: “Ik wil hier graag mee verder door samen met stad-land coalities en (inter-)nationale onderzoekers perspectieven te bestuderen, zoals sociaal-technische innovaties die een duurzamere levensstijl faciliteren.” Het onderzoek van Carmen Aalbers voegt nieuwe kennis toe aan het bredere programma Duurzame ontwikkeling van steden, waarin Wageningen Environmental Research streeft naar oplossingen om stedelijke gebieden te realiseren die – in nauwe relatie met omliggend landelijk gebied – leefbaar, gezond, weerbaar en circulair zijn. Samen met de Universiteit van Kopenhagen werken we bijvoorbeeld aan een nieuw samenwerkingsverband rond het thema innovatie van transportinfrastructuur. Dit kan belangrijk zijn voor het verminderen van de milieueffecten van forenzen, het versterken van de interacties tussen stad en platteland en van de bereikbaarheid van de stad.

Bron: WUR