Niet alleen winkelstraten in Nederland veranderen als gevolg van e-commerce. Ook logistieke processen veranderen ingrijpend. Met grote gevolgen voor de distributie van goederen in stedelijke gebieden maar ook voor het logistieke vestigingsklimaat in Nederland. Lector city logistiek Walther Ploos van Amstel voorspelt grotere magazijnen in stedelijke gebieden.

De impact van e-commerce

Supply Chain Management is het proces waarin bedrijven die in een keten met elkaar zijn verbonden, de planning en processen op elkaar afstemmen. Van zand tot klant, zegt Ploos van Amstel over die keten. De opmars van e-commerce betekent grote veranderingen voor die keten en dus voor Supply Chain Management.

Consumenten doen steeds meer aankopen online, al zegt Ploos relativerend: “Online aankopen zijn nu goed voor zeven procent van alle bestedingen. De overige aankopen doen we nog steeds in winkels.” Toch is ecommerce een bepalende factor voor de veranderingen van logistieke processen.

Verandering #1: vertakte distributie

Een grote verandering is de vertakte distributie. Waar voorheen alles uit bulktransporten bestond aan winkels en industrie, doen consumenten nu kleine bestellingen online, die stuk voor stuk gedistribueerd moeten worden naar allemaal individuele adressen. Ploos: “De zendingen zijn dus veel kleiner van stuk maar ook veel groter in aantal.”

Verandering #2: onvoorspelbaarheid van e-commerce

Een tweede belangrijke verandering is de onvoorspelbaarheid van online aankopen. Het weer is bijvoorbeeld bepalend voor de beslissing om de deur uit te gaan of de aankoop toch online te doen. Ploos: “Bij webwinkels heb je eerst een order nodig voordat je aan de slag kunt. De voorspelbaarheid is laag. Daar komt bij dat de loyaliteit van klanten voor een online aanbieder lager is dan voor de winkel om de hoek waar je altijd je boodschappen doet.” Die onvoorspelbaarheid van ecommerce maakt dat er veel mensen in de magazijnen en transport nodig zijn voor veel verschillende momenten en taken, zegt Ploos. “We hebben een tekort aan arbeidskrachten. Het is niet altijd plezierig werk; veelal ’s avonds omdat de bestellingen de volgende dag er moeten zijn, met lage lonen en weinig carrièreperspectief.”

Verandering #3: complex voorraadbeheer van webwinkels

Een derde ontwikkeling als gevolg van ecommerce is dat het voorraadbeheer van webwinkels lastig is. Ploos: “Als ik in de supermarkt geen kalkoen kan krijgen, dan neem ik kip. Maar online zoek ik naar de aanbieder die heeft wat ik wil hebben. Online moet je dus een grote voorraad aanhouden om altijd te kunnen leveren.”

Veel beginnende webwinkels verslikken zich dan ook in de voorraad. De oplossing is mechanisering en automatisering van logistieke processen. Maar dat betekent een enorme kostengroei. Volgens Ploos zijn webwinkels een factor 20 meer kwijt aan logistieke kosten dan gewone winkels. We gaan daarom toe naar precisielogistiek; aanbieders van verswaren die bijvoorbeeld een paar minuten voordat ze hun bestelling komen afleveren, een sms’je sturen dat ze eraan komen. Maar dat lukt alleen als de samenwerking in de keten optimaal is, zegt hij.

De gevolgen voor magazijnen

Wat betekent dat alles voor de industrie? Magazijnen gaan in rap tempo automatiseren, hoewel dat heel ingewikkelde processen zijn. En bestaande bedrijven hebben last van ‘legacy’ van systemen en mensen. Dat betekent dat traditionele distributiebedrijven systemen kennen die achterhaald zijn, wat automatiseren lastig maakt. Daar komt bij dat de mensen die er werken, alleen met die achterhaalde systemen kunnen werken. Het is dan ook niet voor niks dat een bedrijf als Coolblue zelf een magazijn bouwt, zegt Ploos. “Om het logistieke proces zelf optimaal in te kunnen richten. En Nike heeft een magazijn van 280.000 vierkante meter en 2400 medewerkers. Ze maken bij wijze van spreken geen schoen zelf, maar de logistiek hebben zij volledig in eigenhand.”

Verandering in transportbehoefte

We zullen steeds vaker kleinere voertuigen gaan zien die op stroom rijden. Beter voor het milieu en bovendien winstgevender dan grotere voertuigen op traditionele brandstoffen. Nederland loopt daarin wat achter op andere landen in Europa, die goede resultaten boeken met kleiner vervoer op elektra. De veranderingen in het magazijn en met het vervoer betekenen dat er voor de behoefte aan bedrijventerreinen en industriële kavels eigenlijk twee criteria zijn. Een magazijn moet per definitie goed zijn aangesloten op het Europese transportnetwerk. Daarnaast is er voor al die grote magazijnen behoefte aan arbeidskrachten. Dat maakt het aantrekkelijker om in stedelijke gebieden te settelen. Daar is immers een groter arsenaal arbeidspotentieel.