In het regeerakkoord is afgesproken dat de dienstverlening door de overheid beter moet. Zo moeten bedrijven en burgers uiterlijk in 2017 zaken die ze met de overheid doen, zoals het aanvragen van een vergunning, digitaal kunnen afhandelen. Hoe ver is de digitale overheid anno 2016?

Visiebrief digitale overheid 2017

In de Visiebrief digitale overheid 2017 beschrijft minister Plasterk van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) hoe de overheid dit doel voor burgers wil bereiken. Onder de overheid vallen de bestuursorganen van de Rijksoverheid, gemeenten, provincies en waterschappen.

De brief gaat onder andere over de ontwikkeling van de i-samenleving en dat informatie online beschikbaar moet zijn. Zo kunnen burgers in 2017 alle (aan)vragen aan de overheid digitaal versturen en alle berichten van de overheid digitaal ontvangen. Op een gebruiksvriendelijke en toegankelijke manier. Daarnaast wordt gepleit voor inzage- en correctierecht voor burgers en bewustzijn van informatieveiligheid. De digitale overheid zorgt voor aanzienlijk minder administratieve lasten voor burgers en belangrijke efficiencywinsten. Hierdoor kunnen onder meer departementale taakstellingen makkelijker gehaald worden.

Het duale beleid van gemeenten

Iemand die veel kennis en ervaring heeft bij overheidsinstanties is zelfstandig informatieadviseur Leon van Oosterom: “Het betekent niet dat alle papieren archieven meteen gedigitaliseerd zijn, maar de stimulans van Den Haag om burgers digitaal te bedienen helpt wel.” Bijvoorbeeld bij het aanvragen van een bouwvergunning. Of bij het inzien van de oude persoonskaarten en geboorteakten van vóór het computertijdperk. “Ik bemerk wel een duaal beleid bij een aantal gemeenten. Het materiaal komt dan al wel digitaal binnen, maar zo lang er geen vervangend besluit is of het handboek digitalisering niet op orde, moet het zowel in papier als digitaal gearchiveerd worden. Dat is natuurlijk dubbel werk!”

Het belang van informatievoorziening

Grote steden als Amsterdam, Rotterdam Utrecht en Zwolle zijn al ver met de digitale overheid. “Maar bij de nieuwe zorgtaken voor gemeenten is het wat complexer. Hoe zit het met de informatievoorziening tussen de diensten onderling en de privacy die super belangrijk is in die sector?” Of bijvoorbeeld de handhaving op milieuvergunningen die eerst bij de gemeenten lag en nu bij de omgevingsdiensten. “Je ziet te vaak dat besluiten op rijksoverheidsniveau worden genomen en geagendeerd. Regionale of gemeentelijke uitvoerders moeten maar zien dat ze op tijd hun organisaties en softwareprogramma’s kunnen laten aansluiten. Wettelijke archieftaken vormen dan het sluitstuk, terwijl informatievoorziening eigenlijk het fundament zou moeten zijn.”

Complexe documenten

Soms zijn zaken zo ingewikkeld beschreven dat het zelfs voor experts haast onbegrijpelijk wordt. Zoals de Handreiking vervanging archiefbescheiden, onderdeel van het project Archief 2020. “Daarvoor moet je minstens een fotografieopleiding hebben.” Zo ook bij de aangeraden meettechnieken voor de kwaliteit van scans. Hier is de gemiddelde scanner bij een gemeente niet op toegerust. “Aan de andere kant zien sommigen de scanner als een soort toverdoos. Je gooit er je papieren in en dan weet het systeem wel wat het moet doen. Bij het herkennen van facturen lukt dat ook nog wel, maar een brief laat zich moeilijker classificeren.”